MARKA NEDİR?
Ticari hayatta karşılaşılan sorunların önüne geçmek, üreticiyi rakip firmalara karşı korumak için yenilikçi ürünlerin telif hakları korunmakta; tasarımda ürünün logosu, renkleri, koku ve ses gibi pek çok ayırt edici husus markalaştırılmaktadır. Bu nedenle öncelikle marka kavramının içeriğini anlamak gerekmektedir. 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu'nun 4.maddesinin 1.fıkrasında marka; bir teşebbüsün mallarının veya hizmetlerinin diğer teşebbüslerin mal ve hizmetlerinden ayırt edilmesini sağlaması ve marka sahibine sağlanan korumanın konusunun açık ve kesin olarak anlaşılmasını sağlayabilecek şekilde sicilde gösterilebilir olması şartıyla kişi adları dahil sözcükler, şekiller, renkler, harfler, sayılar, sesler ve malların veya ambalajlarının biçimi olmak üzere her tür işaret olarak tanımlanmıştır.
MARKA HAKKINA TECAVÜZ FİİLLERİ NELERDİR?
Marka sahibinin, izinsiz olarak tescilli marka ile aynı olan herhangi bir işaretin, tescil kapsamına giren mal veya hizmetlerde kullanılması; tescilli marka ile aynı veya benzer olan ve tescilli markanın kapsadığı mal veya hizmetlerle aynı veya benzer mal veya hizmetleri kapsayan ve bu nedenle halk tarafından tescilli marka ile ilişkilendirilme ihtimali de dâhil karıştırılma ihtimali bulunan herhangi bir işaretin kullanılması; aynı, benzer veya farklı mal veya hizmetlerde olmasına bakılmaksızın, tescilli marka ile aynı veya benzer olan ve Türkiye’de ulaştığı tanınmışlık düzeyi nedeniyle markanın itibarından haksız bir yarar elde edecek veya itibarına zarar verecek veya ayırt edici karakterini zedeleyecek nitelikteki herhangi bir işaretin haklı bir sebep olmaksızın kullanılması hallerinde bu fiillerin önlenmesini talep etme hakkı mevcuttur. Bu fiiller Kanun'un29.maddesinin 1/a bendinde marka hakkına tecavüz sayılan fiiller arasındadır. Diğer yandan da marka sahibinin izni olmaksızın, markayı veya ayırt edilemeyecek kadar benzerinin kullanmak suretiyle markayı taklit etmek; markayı veya ayırt edilemeyecek kadar benzerini kullanmak suretiyle markanın taklit edildiğini bildiği veya bilmesi gerektiği halde tecavüz yoluyla kullanılan markayı taşıyan ürünleri satmak, dağıtmak, başka bir şekilde ticaret alanına çıkarmak, ithal işlemine tabi tutmak, ihraç etmek, ticari amaçla elde bulundurmak veya bu ürüne dair sözleşme yapmak için öneride bulunmak; marka sahibi tarafından lisans yoluyla verilmiş hakları izinsiz işletmek veya bu hakları üçüncü kişilere devretmek de tecavüz fiillerindendir.
Marka hakkına tecavüzün en sık yaşandığı ortamlardan biri de hiç kuşkusuz ki internet ortamıdır. İşareti kullanan kişinin, işaretin kullanımına ilişkin hakkı veya meşru bağlantısı olmaması şartıyla işaretin aynı veya benzerinin internet ortamında ticari etki yaratacak biçimde alan adı, yönlendirici kod, anahtar sözcük ya da benzeri biçimlerde kullanılması Kanun'un 7.maddesinin 3/d hükmü uyarınca marka hakkının ihlali olarak kabul edilmiştir.
MARKA SAHİBİNİN HAKLARI NELERDİR?
Kanun kapsamında marka koruması tescil ile elde edilir. Diğer bir deyişle kanun kapsamındaki önlemlerden tescilli markalar faydalanabilmektedir. Tescilli markası bulunmayan ilgililer yerine göre haksız rekabet hükümlerinden yararlanmak suretiyle koruma sağlayabilmektedirler.
Sınai mülkiyet hakkı tecavüze uğrayan hak sahibi, mahkemeden filin tecavüz olup olmadığının tespitini; muhtemel tecavüzün önlenmesini; tecavüz fiillerinin durdurulmasını; tecavüzün kaldırılması ile maddi ve manevi zararın tazminini; tecavüz oluşturan veya cezayı gerektiren ürünler ile bunların üretiminde münhasıran kullanılan cihaz, makine gibi araçlara, tecavüze konu ürünler dışındaki diğer ürünlerin üretimini engellemeyecek şekilde elkonulmasını; elkonulan ürün, cihaz ve makineler üzerinde kendisine mülkiyet hakkının tanınmasını; tecavüzün devamını önlemek üzere tedbirlerin alınması, özellikle masraflar tecavüz edene ait olmak üzere elkonulan ürünler ile cihaz ve makine gibi araçların şekillerinin değiştirilmesi, üzerlerindeki markaların silinmesi veya sınai mülkiyet haklarına tecavüzün önlenmesi için kaçınılmaz ise imhasını; haklı bir sebebin veya menfaatinin bulunması hâlinde, masrafları karşı tarafa ait olmak üzere kesinleşmiş kararın günlük gazete veya benzeri vasıtalarla tamamen veya özet olarak ilan edilmesi veya ilgililere tebliğ edilmesini talep edebilir.
Marka sahibi marka hakkının ihlali nedeni ile sınai mülkiyet hakkının itibarının zarara uğramasının halinde maddi tazminat talep edebilir. Tecavüz fiili olmasa idi elde edilecek gelir, tecavüz edenin bu fiili sayesinde elde ettiği kazanç ve usulüne uygun bir markalama yapsa idi ödeyeceği lisans bedelinin hesaplanması yolu ile tespit edilen yoksun kalınan kar da tazmin kalemleri arasındadır. Yoksun kalınan kazancın hesaplanmasında, özellikle sınai mülkiyet hakkının ekonomik önemi veya tecavüz sırasında sınai mülkiyet hakkına ilişkin lisansların sayısı, süresi ve çeşidi, ihlalin nitelik ve boyutu gibi etkenler göz önünde tutulur.
