Zorunlu Geçit Hakkı Nedir? Nasıl Tesis Edilir?

 

Bilindiği üzere ülkemizde arazi düzenlemesinin hala sağlıklı bir yapıya ulaşmaması nedeniyle her taşınmazın yol ihtiyacı mevcut düzenlemeler ve planlar dâhilinde idarece karşılanamamaktadır. Bu kapsamda TMK'nın 747. maddesinin komşuluk hukukuna dayalı hükmü amirdir. Buna göre, taşınmazından genel yola çıkmak için yeterli geçidi bulunmayan malik, tam bir bedel karşılığında bir geçit hakkı tanınmasını komşularından isteyebilir. Bu hak, ilk önce kendisinden bu geçidin istenmesi önceki mülkiyet ve yol durumuna göre en uygun düşen komşuya karşı ve daha sonra bundan en az zarar görecek olana karşı kullanılır. Zorunlu geçit iki tarafın menfaati gözetilerek belirlenmelidir. Buna göre uygulamamızda lehine geçit hakkı talebinde bulunan malik, davasını kendince tespit ettiği  ve mevzuatça belirlenen kıstasları taşıyan malike yöneltmelidir. Fakat yargılama safhasında alınacak bilirkişi raporunca geçit hakkı tesisi için uygun düşecek alternatifler araştırılmalı ve her yanın menfaati gözetilerek en makul güzergâh aleyhine geçit hakkı tesis edilmelidir.Bu kapsamda dava dosyasında alınacak bilirkişi raporunda makul görünen seçeneğin maliki davanın tarafı değilse davacıya ilgili maliki davaya dâhil etmek için süre verilmelidir.

Yasanın amir hükmünce belirtildiği üzere bilirkişinin bir diğer görevi de aleyhine geçit hakkı tesis edilecek malike ödenmesi gereken yol bedelinin hakkaniyete uygun bir şekilde tespit edilmesidir. Mahkemece yapılması lazım gelen,hesaplanan geçit bedelinin nihai kararın tesisinden evvel mahkeme kasasına nakden depo edilmesini sağlamak ve sonrasında kararı tesis etmektir.

 

Yargıtay Kararı - 14. HD., E.2016/2622 K. 2018/8691 T. 6.12.2018

“Davacının somut olayda geçit ihtiyacı bulunduğu açıktır. 07.11.2014 tarihli bilirkişi raporuna ekli krokide, kırmızı renk ile gösterilen kadastral yolun çıkmaz yol olarak göründüğü ve genel yola bağlantısının bulunmadığı anlaşıldığından, taşınmazın civarını gösteren geniş pafta örneği getirtilerek, belirtilen yolun devamında genel yola bağlanacak şekilde geçit alternatiflerinin araştırılması; mümkün olmadığı takdirde başkaca alternatiflerin de araştırılmasından sonra işin esasına yönelik bir karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ile hüküm kurulması doğru görülmemiş,kararın bu sebeple bozulması gerekmiştir.”

Görüldüğü üzere yerleşik Yargıtay içtihatları fiziken yolu olup, kadastral yolu olmayan ve ana yola bağlantısı olmayan arsaların dahi zorunlu geçit hakkı tesisi talebi ile dava açabileceğine hükmetmiştir.

Zorunlu geçit hakkı davaları için yetkili ve görevli mahkeme taşınmazın bulunduğu yer Sulh Hukuk Mahkemeleri olup, davanın ikame edilebilmesi için taşınmazın arsa,bağ, bahçe, tarla olmasının ehemmiyeti yoktur. Burada aranan gerçek bir hukuki yararın varlığıdır.

SON MAKALELER